مالیات یک هزینه اجباری بوده که یک سازمان دولتی آن را برای تأمین مخارج خود از صاحبین مشاغل مختلف ( شخص حقیقی و حقوقی) دریافت می کند و چنانچه کسی بخواهد از پرداخت آن سرباز زند و یا فرار کند با جریمه و مجازات روبرو خواهد شد.

مالیات به دو دسته مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم تقسیم می شود که ممکن است بابت دریافت آن پول و یا معادل کار آن پرداخت شود.

از نظر اقتصادی مالیات با انتقال ثروت خانواده و کسب و کارها به دولت موجبات رفاه اقتصادی و رشد و یا کاهش اقتصادی را فراهم می آورد.

انواع مالیات مستقیم در حقوق ایران

مالیات بر دارایی: رکن اصلی در این دارایی ثروت مسئول پرداخت مالیات یا مودی است که خودش به دو دسته مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر تقسیم می شود.

مالیات بر درآمد: مبنای پرداخت مالیات در این گزینه درآمد افراد و شرکتها می باشد که شامل چندین گروه نظیر: مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمدهای اتفاقی می شود.

انواع مالیات غیر مستقیم در حقوق ایران

مالیات بر واردات: مالیات غیر مستقیم تابع سیاستهای کلان بازرگانی و شرایط اقتصادی می باشد که هم به درآمدزایی دولت کمک می کند و هم از صنایع داخلی حمایت می کند که مبلغ پرداختی در این نوع مالیات بر اساس قیمت و ارزش کالاها و ویژگیها و مشخصات آنها مانند: حجم و وزن و… مشخص می گردد که از سه طریق، حقوق و عوارض گمرکی، سود بازرگانی، عوارض بر واردات اتومبیل از مودیان واردکننده دریافت می شود.

 مالیات بر مصرف و فروش کالا و خدمات: در هنگام خرید بعضی از کالاهای خاص مالیات به همراه قیمت آن پرداخت می شود، بدین ترتیب هر چه بیشتر از کالا استفاده شود مبلغ پرداختی مالیات به طبع نیز بیشتر خواهد بود، درست است که مبلغ نهایی از طرف فروشنده دریافت می شود اما از نظر قانون پرداخت آن وظیفه تولیدکنندگان و فروشندگان می باشد.

انواع مالیات بر مصرف و فروش کالا به شرح زیر می باشند:

خرید و فروش نوشابه های غیرالکی، خرید و فروش الکل طبی و صنعتی، خرید و فروش اتومبیل، خرید و فروش خاویار، نوارهای ضبط صوت، حق اشتراک تلفنهای خودکار و خدمات مخابرات بین المللی، فروش سیگار و فرآورده های نفتی و پتروشیمی که از تولیدکنندگان و فروشندگان دریافت می شود.

مالیات بر ارزش افزوده: این نوع از مالیات شامل عرضه کالاها و خدمات و همچنین صادرات و واردات آن می شود که تفاوت بین کالا و خدمات عرضه شده با ارزش کالا و خدمات خریداری شده در دوره ای مشخص، مالیات ارزش بر افزوده نامیده می شود.

چه اشخاصی مشمول پرداخت مالیات هستند؟

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران ملک و املاک داشته باشند، افرادی که در ایران زندگی می کنند و دارای درآمد از شغل و یا هر چیز دیگری هستند، شرکتها و بنگاه های اقتصادی یا اشخاص حقیقی که در خارج از ایران فعالیت دارند و در ایران نیز داری کسب و درآمد هستند، اشخاص حقوقی که تابعیت ایران داشته و دارای درآمد داخل ایران و خارح ایران هستند، اشخاص غیر ایرانی که در داخل ایران دارای کسب و کار و منبع درآمد هستند و یا امتیاز کار خود را به یک ایرانی و غیر ایرانی واگذار کرده اند و یا از طریق فروش فیلم به ایرانیان به درآمدزایی می رسند.

از وظایف مودیان مالیاتی تنظیم دفاتر قانونی و یا روزنامه و کل و ارائه آن به اداره محل فعالیت می باشد تا اظهارنامه مالیاتی مورد بررسی قرار گیرد و به آن رسیدگی شود.

چه گروه هایی معاف از پرداخت مالیات هستند؟

وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی، دستگاه هایی که بودجه آنها به وسیله دولت تأمین می شود، شهرداری ها و بنیادها و نهادهای انقلای اسلامی دارای مجوز معافیت از پرداخت مالیات از نهادهای حکومتی هستند.

منظور از معافیت مالیاتی پرداخت نکردن مالیات به صورت قانونی می باشد که برای سیاستهای حمایتی حاکمان از مردم انجام می شود.

اظهارنامه مالیاتی چیست

یک نوع اطهارنامه است که شبیه به دفترچه می باشد و عملکرد مالی شخص حقیقی و حقوقی در آن درج می گردد تا با توجه به آن مشمول پرداخت هزینه های مالیاتی شود، در اظهارنامه رویدادهای مالی به ترتیب وقوع، مستند بر مدارک و ادله قانونی ثبت می شود.

اظهارنامه مالیاتی در مدلهای گوناگونی نظیر اظهارنامه ارث، اظهارنامه ارزش افزوده، اظهارنامه انحلال و عملکرد و… با توجه به فعالیتهای اشخاص حقوقی و حقیقی ارائه می گردد.

هرگاه که مودی به پرداخت مالیات خود اقدام کند برگه مفاصا حساب به وی تحویل داده می شود که این برگه به منظور ارائه آن به سازمانهای دولتی و یا خصوصی در اختیار شخص حقیقی و حقوقی قرار داده می شود و نشان از تسویه حساب مودی با سازمان مالیات نمی باشد.

زمان تحویل اظهارنامه برای پرداخت مالیات اشخاص حقیقی 3 ماه پس از پایان سال مالیاتی و برای اشخاص حقوقی 4 ماه پس از پایان سال مالیاتی آنها می باشد.