اگر فردی با تهدید مالی، جانی و شرافتی بخواهد از شخصی دیگر درخواست مال، وجه، انجام کار یا عدم انجام کار را دهد، این عمل وی، زورگیری (اخاذی) نامیده می شود.
در قانون مجازات اسلامی برای چنین فردی حکم شلاق و حبس در نظر گرفته شده است.
با ما همراه باشید تا جرم زورگیری (اخاذی) و نحوه شکایت اخاذی در دادگاه را به طور کامل برایتان بیان کنیم.
جرم زورگیری (اخاذی) چیست؟
برای پاسخ به این سؤال به قانون مجازات اسلامی رجوع می کنیم. در این قانون و در ماده ۶۹۹ مقرر شده است که: «هر زمان شخصی، دیگری را به هر نحو، تهدید به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری، نسبت به خود یا بستگان وی نماید، اعم از اینکه به این واسطه، تقاضای وجه یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی نموده یا ننموده باشد، به مجازات ۷۴ ضربه شلاق یا دو ماه تا دو سال زندان محکوم می شود.»
بر اساس این ماده، اگر شخصی بخواهد با تهدید، قصد کسب مال یا وجه از فرد دیگری را داشته باشد به مجازات زورگیری در قانون اسلامی خواهد رسید.
اگر در فضای مجازی چنین تهدیداتی صورت بگیرد، جرم تهدید به آبرو ریزی در فضای مجازی را به همراه خواهد داشت.
عنصر قانونی جرم زورگیری (اخاذی) در قانون مجازات اسلامی
هر جرم سه عنصر قانونی را در بر می گیرد که عبارت هستند از:
- عنصر قانونی جرم
- عنصر مادی جرم
- عنصر روانی جرم
عنصر قانونی جرم زورگیری یا اخاذی: زمانی که قانون گذار، عملی را جرم محسوب کرده و برای آن مجازات تعیین نموده است، عنصر قانونی جرم زورگیری نامیده می شود.
جرم زورگیری که به آن باج گیری نیز می گویند به قدری از نظر قانونی مهم بوده است که قانون گذار این عمل مجرمانه را به صورت مستقل “زورگیری و اخاذی” تعریف نکرده و آن را از ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی استنباط نموده است.
عنصر مادی جرم زورگیری (اخاذی): در قانون مجازات اسلامی، زمانی که فرد در عالم مادی یا دنیای واقعی عملی را مرتکب شود، جرم مادی زورگیری نامیده می شود.
کارهایی که جزء عنصر مادی جرم زورگیری هستند به شرح زیر می باشند:
تهدید
تهدید به معنای ترساندن شخصی از انجام کار نامشروع و غیر قانونی است، بخصوص اگر در ازای ترساندن مالی را درخواست کند تا بخواهد کاری را انجام دهد یا با درخواست مال بخواهد کاری را انجام ندهد.
تهدید برای اخاذی به صورت: تهدید به قتل، تهدید به ضرر شرف، تهدید به ضرر نفس، تهدید به ضرر مالی یا تهدید به فاش کردن یک راز محرمانه است.
عنصر روانی جرم زورگیری (اخاذی): این عنصر روانی یا معنوی با نام سوء نیت نیز شناخته می شود؛ در این جرم شخصی که تهدید می کند قصد دارد طرف مقابل خود را بترساند و در درون وی دلهره ایجاد کند تا از این راه مالی را بدست آورد یا انجام کار و عدم انجام کاری را محقق کند.
به چه صورت از فرد زورگو شکایت کنیم؟
با دو روش می توانید از فرد زورگو شکایت کنید که عبارت هستند از:
- به دادسرا مراجعه کنید و دادخواست خود را تنظیم نمایید یا آن را به صورت شفاهی اعلام کنید.
- به دفتر خدمات قضایی مراجعه کنید و شکوائیه خود را به صورت الکترونیکی ثبت نمایید.
مراحل شکایت اخاذی و زورگیری در دادگاه
اگر می خواهید از فردی که از شما زورگیری کرده است شکایت کنید، باید ابتدا شکوائیه تنظیم کنید و برای ثبت آن اقدام نمایید.
_پس از آنکه شکایت ثبت گردید، پرونده در دادسرای محل وقوع جرم مورد رسیدگی قرار می گیرد.
_اگر شخص شاکی، شکایت با دلایل کافی داشته باشد، تحقیقات در مورد جرم صورت گرفته و تعقیب متهم توسط دادسرا و ضابطان قضایی شروع می شود.
_زمانی که متهم دستگیر می شود یا از طریق احضاریه قانونی به دادگاه مراجعه می کند، تمام اتهاماتی که به وی وارد شده است در کمتر از ۲۴ ساعت بیان می گردند.
_ وقتی شخص متهم توضیحات را متوجه شد، پرونده مجددأ به دادسرا برای رسیدگی می رود و اگر از سوی دادستان کیفر خواستی صادر گردد، دادگاه کیفری وارد رسیدگی و صدور رأی و حکم قطعی خواهد شد.
برای تنظیم شکوائیه باید نکاتی را درج نمایید که عبارت هستند از:
برگه ای که برای شکایات تنظیم می گردد “شکوائیه” نام دارد. نیازی به نوشتن شکوائیه در برگه های مخصوصی که توسط قوه قضایی تنظیم نموده، نیست. (در برگه های معمولی می توانید شکوائیه را تنظینم کنید.)
مطابق با قانون، نوشتن موارد که در ادامه می گویمم الزامی است.
- نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، میزان تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل، مذهب، کد پستی شاکی، شماره تلفن ثابت و همراه، شماره ملی، شماره شناسنامه، تابعیت، در صورت نیاز آدرس ایمیل باید درج گردند.
- تاریخ و محل وقوع جرم زورگیری و موضوع شکایت نوشته شود.
- خسارتی که به مدعی وارد شده و مطالبه ای که می خواهد درج شود.
- شهادت شهود یا دوربینهای مداربسته واقع در محل وقوع جرم، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در صورت امکان، از دلایل وقوع جرم محسوب شده که باید نوشته شوند.
- در صورت امکان مشخصات و نشانی زورگیر یا مظنون ثبت شود.
نمونه متن شکوائیه شکایت از شخص زورگیر به شرح زیر می باشد:
دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان …
با سلام
احترمأ به استحضار عالی می رساند:
در تاریخ … ساعت … اینجانب پس از خروج از اداره … به سمت محل کار به آدرس … در خیابان … یک اتومبیل به همراه سه سرنشین در مقابل بنده قرار گرفتند و با استفاده از قمه، به تهدید و اخاذی و زورگیری اقدام کردند. پس از مقاومت با ضرب جراحتی که به دست این بنده وارد کردند در مقابل آنها ناتوان گردیدم و کیف اینجانب را که حاوی پول به مبلغ …، موبایل … بود، را به سرقت بردند. با عنایت به این امر که چنین عملی در مقابل ادره … صورت گرفته و دوربین مداربسته توانسته چهره یکی از زورگیرها را ضبط و شناسایی کند از مقام محترم قضایی این درخواست را دارم تا با توجه به تصویر دوربین مداربسته و نظریه آگاهی و شهادت شهود و همچنین استناد به ماده ۶۱۷، ۶۵۲، ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، تقاضای تعقیب و مجازات مشتکی عنهم را دارم.
آیا زورگیری و اخاذی با هم تفاوت دارند؟
اصولا این دو کلمه با یک معنی شناحته می شوند به همین دلیل می توان گفت: زورگیری از مصادیق و زیرمجموعه های اخاذی است.
اخاذی از ریشه اخذ بوده و به معنای دریافت مالی از شخص دیگر با رعب یا تهدید و به ناحق است.
- معمولأ به منظور کسب مال یا دریافت خدماتی از فردی به طور غیر قانونی و از روی اجبار اخاذی صورت می گیرد.
- حال اگر این عمل (گرفتن مال و تهدید) با خشونت همراه باشد، زورگیری نامیده می شود.
این دو تنها تفاوت اخاذی و زورگیری هستند.
اگر به قانون مجازات اسلامی توجه کنیم متوجه خواهیم شد برای اخاذی ماده قانونی خاصی در نظر گرفته نشده است اما این به معنای این نبوده که چنبن کاری جرم محسوب نمی شود.
با توجه به اینکه اخاذی زیر مجموعه تهدید محسوب می شود برخی ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی را به جرم اخاذی مرتبط می دانند.
به طور کلی باید گفت اخاذی از دو بخش تشکیل شده است. یک بخش آن شامل تهدید و تقاضای وجه بوده و یک بخش آن انجام یا عدم انجام کاری است.
رکن اصلی جرم اخاذی به وجود آوردن الزام و اکراه در مخاطب به تسلیم مال است. اما آنچه در این میان مورد توجه قرار می گیرد “دادن مال بدون رضایت است.”
نکته: این تصور که هر گونه دریافت مالی بدون رضایت، اخاذی به شمار می آید اشتباه است.
در اینجا منظور از اخاذی پرداخت مالی است که شخص بخاطر ترس از اعمال و تهدید مجبور به پرداخت آن شده است.
حکم زورگیری با چاقو و اسلحه چیست؟
اگر کسی به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه ای بخواهد تظاهر یا قدرت نمایی کند و به وسیله آن با فردی گلاویز شود و او را تهدید کند چنانچه از مصادیق محارب محسوب نشود ۶ ماه تا ۲ سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق مجازات می شود.
این احتمال وجود دارد که شخص زورگیر به مظور رسیدن به مقاصد خود از اسلحه سرد یا گرم استفاده کند، در چنین امری شخص، تحت عنوان محاربه قرار گرفته و به اعدام محکوم می شود.
اگر با کشیدن اسلحه، قصد جان و مال یا ناموس مردم را داشته و هدفش ترساندن آنها بوده به طوریکه ناامنی را به وجود آورده است محاربه محسوب می شود ولی اگر نتواند به هر دلیلی ناامنی را ایجاد کند محاربه محسوب نخواهد شد.
پس اگر جرم زورگیری به سمتی برود که از سلاح سرد یا گرم استفاده شود مجازات آن تغییر کرده و شخص اعدام می شود.
سخن پایانی
اگر درگیر چنین مشکلی (زورگیری یا اخاذی) شدید و قصد شکایت داشتید می توانید از وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرید تا در این مسیر بهترین راه را پیش روی شما قرار دهد و مراحل شکایت را به درستی پیش ببرد تا به موفقیت برسید.
از اینکه تا پایان با ما همراه بودید سپاسگزاریم.
